Co to jest i jak działa kooperatywa mieszkaniowa?
Kooperatywa mieszkaniowa (budynki typu self-made, cohousing) to dobrowolne zrzeszenie grupy osób, którzy chcą wspólnie
kupić działkę, a następnie wybudować na niej dom wielorodzinny z mieszkaniami. Taka „jednostka” musi składać się co najmniej z trzech osób fizycznych. Mieszkania, które zostaną wzniesione w wyniku takiej współpracy, będą zajmowane przez członków kooperatywy. Koncepcja ta zrodziła się
w Danii i jest tam praktykowana owocnie po dziś dzień.
Kooperatywy mieszkaniowe uznawane są za alternatywę dla zakupu mieszkania od dewelopera. To na członkach zrzeszenia spoczywa konieczność realizacji poszczególnych etapów inwestycji – od zakupu działki, przez projektowanie, aż po samą budowę. Rozwiązanie to pozwala kształtować przestrzeń budynku z uwzględnieniem potrzeb lokatorów. Innymi słowy, jest to dom szyty na miarę.
Nadrzędnym celem kooperatywy mieszkaniowej jest realizacja przedsięwzięcia, które zaspokoi potrzeby mieszkaniowe członków zrzeszenia. Po zakończeniu budowy wyodrębnione zostają lokale mieszkaniowe dla członków. Wówczas też powstaje wspólnota mieszkaniowa. W odróżnieniu od inwestycji deweloperskich przestrzeń wspólna jest zaprojektowana przede wszystkim z uwzględnieniem potrzeb mieszkańców. Mogą tutaj pojawić się m.in. pralnia, suszarnia, spiżarnia czy rowerownia. Ciekawym rozwiązaniem jest wspólna strefa wypoczynku i rozrywki w formie np. świetlicy, biblioteki, siłowni czy sali do przyjmowania gości. Mieszkańcy kooperatywy mogą również samodzielnie zaplanować otoczenie, zieleń, place zabaw czy altany.
Rodzaje kooperatyw mieszkaniowych
Kooperatywy mieszkaniowe dzielone są na dwa podstawowe typy. Są to:
Podstawową różnicą pomiędzy tymi rodzajami jest to, że członkowie kooperatyw społecznych sami podejmują się wszystkich działań dotyczących organizacji i prowadzenia prac. To oddolny ruch osób fizycznych. W przypadku kooperatyw profesjonalnych wykonanie działań zlecone jest firmom zewnętrznym.
Jakie zalety ma kooperatywa mieszkaniowa?
Kooperatywy mieszkaniowe to rozwiązanie, które może pochwalić się licznymi zaletami. Wśród najważniejszych korzyści warto wymienić:
-
Oszczędność pieniędzy – nawet na poziomie 20-30 proc. kosztów w porównaniu do zakupu mieszkania od dewelopera. Członkowie kooperatywy nie muszą płacić marży, którą nalicza firma deweloperska. Może to być zatem korzystna alternatywa szczególnie dla osób, które nie mogą sobie pozwolić na zakup mieszkania po cenie rynkowej (np. z powodu ograniczonej zdolności kredytowej).
-
Duża dowolność co do tego, jak będzie wyglądał projekt domu oraz mieszkań. Istnieje możliwość wbudowania takich lokali, które jak najlepiej odpowiadają potrzebom i budżetowi mieszkańców.
-
Znajomość osób tworzących kooperatywę – dzięki temu każdy mieszkaniec wie, kto będzie jego sąsiadem.
-
Wzrost bezpieczeństwa za sprawą budowania silniejszych więzi społecznych.
-
Możliwość uczestniczenia kooperatyw mieszkaniowych w procesie realizacji istniejących budynków. Pozwala to na zaadaptowanie na własne potrzeby np. opuszczonej hali poprzemysłowej lub też zdegradowanej kamienicy.
-
Projekt ustawy o kooperatywach mieszkaniowych z dnia 20 kwietnia 2020 roku zakłada wprowadzenie bonifikat i ulg w podatku dochodowym dla członków zrzeszenia. Celem jest to, aby do tego typu rozwiązania przekonało się więcej osób. Kooperatywa mieszkaniowa mogłaby kupić działkę z gminnego zasobu nieruchomości oraz uczestniczyć w gminnych przetargach.
Jak wygląda sytuacja kooperatyw mieszkaniowych w Polsce?
W naszym kraju brakuje ustawowej definicji kooperatywy mieszkaniowej. Nad ustawą o kooperatywach mieszkaniowych Ministerstwo Rozwoju pochylało się już kilkukrotnie. Rada legislacyjna przy Prezesie Rady Ministrów zarekomendowała, aby rozważono nadanie zrzeszeniom osobowości prawnej (np. w postaci spółki cywilnej lub jawnej).
Potrzebne są odpowiednie regulacje prawne, aby rozwiązać problemy, z którymi muszą mierzyć się kooperatywy. Mowa tu m.in. o trudnościach związanych z finansowaniem tego typu realizacji przez banki. Banki nie mają w swej ofercie produktów, które byłyby przeznaczone dla tego typu zrzeszeń. Nadanie osobowości prawnej kooperatywie wiele by zmieniło na plus. Możliwe byłoby zaciągnięcie kredytu we własnym imieniu kooperatywy. Obecnie jest to możliwe wyłącznie przez poszczególnych członków.
Przepisy pomogłyby również rozwiązać problem konfliktów pomiędzy członkami kooperatywy, które mogą pojawić się trakcie budowania domów i mieszkań. Istotne jest także wprowadzenie uregulowań, gdy jeden z członków zrzeszenia musi się wycofać lub umrze.
Pierwsze projekty budynków kooperatyw mieszkaniowych w Polsce były realizowane od 1924 roku w Krakowie oraz w Warszawie.
Budowanie pod postacią kooperatywy mieszkaniowej to ciekawa i korzystna alternatywa dla zakupu mieszkania od dewelopera. To rozwiązanie, które doceniają osoby chcące mieć wpływ na miejsce swojego zamieszkania i najbliższe otoczenie. Pozwala osiągnąć to, co jest niemożliwe w przypadku inwestycji deweloperskich – duże dopasowanie do potrzeb uczestników inicjatywy.
wszystkie artykuły
