Idea domu pasywnego – skąd się wywodzi?
Dom pasywny to pomysł niemieckiego dr Wolfganga Feista, założyciela Instytutu Domów Pasywnych. Zgodnie z opracowanym przez niego założeniem budynki powinny powstawać z uwzględnieniem optymalizacji zużycia odnawialnych źródeł ciepła. Jego idea z powodzeniem wpisała się w trend poszukiwania ekologicznych rozwiązań w budownictwie.
Co to jest dom pasywny?
Dom pasywny to taki, w którym z założenia nie trzeba produkować energii cieplnej. Budynek pozyskuje i zatrzymuje ciepło, które pochodzi ze źródeł odnawialnych. Podobna zasada dotyczy podgrzewania wody użytkowej. Oznacza to, że do ogrzewania domu pasywnego w normalnych warunkach nie powinien być wykorzystywany żaden nieodnawialny opał. Wymaga to wykonania odpowiedniego projektu.
W niektórych przypadkach możliwe jest osiągnięcie standardu domu pasywnego poprzez remont istniejącego budynku. Nie jest to jednak łatwe, ponieważ taka budowla powinna spełniać pewne konkretne wymogi. Większość z nich należy uwzględnić już na etapie projektowania.
Czym wyróżnia się dom pasywny?
Dom pasywny z zasady powinien gromadzić jak najwięcej ciepła, które pochodzi z zewnątrz. Zazwyczaj jest to ciepło gruntu lub energii słonecznej. Może je również odzyskiwać z wentylacji. Ponadto źródłem ciepła są ludzie i sprzęty domowe. Ograniczenie strat ciepła jest możliwe dzięki zastosowaniu ponadstandardowej izolacji domu.
Co odróżnia dom pasywny od tradycyjnych konstrukcji?
-
położenie względem stron świata,
-
usytuowanie w taki sposób, aby maksymalnie wykorzystać nasłonecznienie,
-
budynek składa się z przeszklonych ścian, jest to kompaktowa bryła,
-
projekt pomieszczeń – od strony południowej powinny znaleźć się pomieszczenia, w których przebywamy najwięcej czasu, a od północnej i wschodniej – te, w których jesteśmy najrzadziej,
-
odpowiednio wykonana izolacja cieplna przegród budowlanych,
-
odpowiednia izolacja cieplna stolarki okiennej i drzwiowej,
-
zastosowanie instalacji m.in. wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, kolektorów słonecznych do podgrzewania wody oraz gruntowego wymiennika ciepła,
-
wentylacja – dom powinien być z jednej strony szczelny, z drugiej natomiast zapewniać dopływ świeżego powietrza.
Dom pasywny a dom energooszczędny – co je łączy, a co różni?
Wyróżnia się trzy podstawowe typy domu z uwagi na ilość zużywanej energii, która jest dostarczana z zewnątrz – dom pasywny, energooszczędny oraz tradycyjny. Przyjmuje się, że budynek wzniesiony w technologii tradycyjnej zużywa ok. 120 kWh energii na metr kwadratowy w ciągu roku. W przypadku domów energooszczędnych wartość ta wynosi nie więcej niż 70 kWh (według standardu energetycznego WT 2021). Takie budynki muszę być m.in. wyposażone w urządzenia do przetwarzania energii odnawialnej. Ponadto muszą spełniać wyższe wymogi dotyczące izolacyjności. Domy pasywne, nie mogą zużywać więcej niż 15 kWh.
Zasady budowy domów pasywnych
Budowa domów pasywnych jest droższa niż tych w technologii tradycyjnej. Cała inwestycja powinna zostać zrealizowana jednorazowo, co dla niektórych osób może być pewnym utrudnieniem finansowym. Należy jednak pamiętać o tym, że dom pasywny nie wymaga dostarczania dużej ilości energii z zewnątrz, co w przyszłości skutkuje znaczącym obniżeniem rachunków za jego utrzymanie. Według szacunków taka inwestycja może zwrócić się po 10-15 latach.
Standard pasywności utrzymywany jest w budynkach, które nie tylko czerpią energię ze źródeł odnawialnych, ale przede wszystkim zapobiegają jej stratom. Stąd też konieczność wykonania właściwej izolacji, wyeliminowania mostków cieplnych oraz montaż materiałów, które pomagają odzyskać ciepło bytowe. Aktualnie dużą popularnością cieszą się domy pasywne szkieletowe oraz modułowe.
Najwięcej energii cieplnej ucieka przez okna. W technologii pasywnej powinny być one jak największe od strony nasłonecznionej, aby wpuścić dużo słońca. W tym wszystkim należy jednak pamiętać, że muszą zapewniać odpowiednią izolację. Najczęściej stosowane są okna trzyszybowe z potrójnymi uszczelkami. Współczynnik przenikania ciepła nie może być wyższy niż 0,8 W/m²K, natomiast współczynnik przenikalności promieniowania słonecznego nie mniejszy niż 60%.
Istotną kwestią jest też wentylacja w domu pasywnym. Niemożliwe jest wykorzystanie m.in. technologii grawitacyjnej. Zastosowanie z pewnością znajdzie wentylacja mechaniczna z wymianą ciepła, czyli rekuperacją.
Jak ogrzewać domy pasywne?
W domu pasywnym straty ciepła są ograniczone do minimum. W odpowiednio wykonanym budynku ze sprawną wentylacją z wymianą ciepła utrzymanie komfortowej temperatury jest możliwe bez dodatkowych nakładów. W Polsce sezon grzewczy trwa jednak dość długo, a pogoda bywa niesprzyjająca. Dlatego też niewskazane jest całkowite rezygnowanie z urządzeń grzewczych.
Jednym ze sposobów ogrzewania domu pasywnego jest odzyskiwanie ciepła przez urządzenia wentylacyjne z dodatkowymi nagrzewnicami w kanałach lub punktowymi grzejnikami elektrycznymi. Zastosowanie mają także promienniki podczerwieni.
Wszystkie sprzęty zasilane są z energii pozyskanej z instalacji fotowoltaicznej. Innym sposobem jest inwestycja w kominek z rozprowadzeniem. W Skandynawii popularnością cieszy się natomiast płyta fundamentowa z możliwością podgrzewania.
Jakie są zalety domu pasywnego?
Dom pasywny pomaga oszczędzać pieniądze. Większość zapotrzebowania pokrywane jest z darmowych źródeł odnawialnych. W normalnych warunkach jedynym kosztem będzie energia elektryczna niezbędna do pracy pompy ciepła, która dogrzewa powietrze w układzie wentylacji mechanicznej.
Domy pasywne mogą pochwalić się wysoką efektywnością energetyczną. Utrzymaniu stałej temperatury w domu pasywnym sprzyja również przebywanie w nim. Ma to związek z odzyskiem ciepła, które pochodzi od mieszkańców oraz pracy urządzeń.
Ile kosztuje budowa domu w technologii pasywnej?
Z roku na rok koszt budowy domów pasywnych jest coraz niższy. W 2006 roku szacunkowe koszty były o ok. 37-38 proc. wyższe niż wzniesienie budynku tradycyjnego, a inwestycja miała zwrócić się za ponad 53 lata. W 2012 roku statystyki wyglądały już lepiej – różnica wynosiła 24 proc., a czas zwrotu z inwestycji 33 lata. Obecnie wskaźniki prezentują się jeszcze korzystniej. Koszt takiej inwestycji jest o ok. 8-15 proc. wyższy w porównaniu do metody tradycyjnej.
Osoby budujące domy pasywne mogą liczyć na wsparcie w postaci dotacji na instalacje fotowoltaiczne, pompy ciepła,
kolektory słoneczne oraz termomodernizację budynków.
Widmo rosnących cen energii sprawia, że domy pasywne z pewnością zyskają jeszcze na popularności. Ich budowa będzie bardziej opłacalna. Mieszkańcy nie tylko zyskają komfort codziennego życia, ale również duże oszczędności.
wszystkie artykuły
