Beton konopny – co warto wiedzieć o eko alternatywie dla zwykłego betonu?

Na popularności w ostatnim czasie zyskuje idea zrównoważonego budownictwa. Zakłada ono ograniczenie negatywnego wpływu budynków na środowisko naturalne. Ekologiczny sposób budowania upowszechnia się nie tylko wśród deweloperów wznoszących powierzchnie biurowe i ubiegających się o światowe certyfikaty LEED i BREEAM. Staje się on coraz popularniejszy także w przypadku osób prywatnych budujących domy rekreacyjne i całoroczne. Budownictwo ekologiczne wykorzystuje m.in. technologię hempcrete. Nazwa ta powstała od słów „hemp”, czyli konopie oraz „concrete”, czyli beton.

 

Beton konopny to materiał, który ma duże znaczenie w światowym budownictwie naturalnym. Rozwiązanie to wpisuje się w trend odnawialnych zasobów.  Wyróżnia się ujemnym śladem węglowym. Konopie podczas wzrostu pochłaniają więcej dwutlenku węgla, niż zużywa się go do wykonania z nich materiałów budowlanych. Cechą charakterystyczną materiału są bardzo dobre zdolności izolowania termicznego, akumulacji ciepła, paroprzepuszczalności oraz niepalność. Ponadto po wyburzeniu budynku beton konopny może posłużyć jako nawóz.

 

Beton konopny powstaje ze zmieszania na mokro pociętych kawałków zdrewniałych części łodyg oraz spoiwa na bazie wapna. W tradycyjnym betonie spoiwem jest cement lub kruszywo mineralne (żwir). Hemcrete to doskonałe wypełnienie ściany. Jest to materiał izolacyjny o średniej gęstości. Nazwę „beton” zawdzięcza temu, że stanowi połączenie wypełniacza ze spoiwem. Ponadto stopniowo twardnieje. 

Beton z konopi to przede wszystkim doskonała izolacja termiczna. Jego ogromnym atutem jest niepalność oraz odporność na rozwój grzybów i pleśni. W przypadku rozbiórki całkowicie podlega rozkładowi. Ponadto odznacza się właściwościami izolacji akustycznej oraz wysoką pojemnością cieplną. Zawiera celulozę, która ma wyższe zdolności akumulacji ciepła niż wełna mineralna. Zapewnia stateczność cieplną, co oznacza, że wewnątrz ściany są ciepłe, a straty ciepła pozostają ograniczone. To natomiast pozwala zaoszczędzić na kosztach energii. 

 

Współczynnik przewodności cieplnej tego rodzaju materiału mieści się w przedziale 0,07-0,09 W/(m∙K). Projektując ściany z betonu konopnego, wystarczy zastosowanie grubości ok. 35-40 cm, aby spełnić wymagania cieplne obowiązujące od 1 stycznia 2017 roku bez konieczności dodania dodatkowej izolacji termicznej. 

 

Technologia hemcrete eliminuje także mosty cieplne. Konstrukcja pozostaje szczelna termicznie. Materiał wypełniający szkielet konstrukcyjny to dobry materiał izolacyjny do izolacji dachów, ścian oraz podłóg. Beton konopny staje się także popularny w przypadku renowacji starych obiektów, w tym z muru pruskiego. Budynki powstałe na bazie technologii hempcrete są „zdrowe”, ponieważ materiał ten ma zdolności do absorbowania i odprowadzania wilgoci z powietrza wewnątrz. Takie rozwiązanie umożliwia pasywne regulowanie wilgotności, a także zapobiega kondensacji. Są to zjawiska, które mogą powodować gromadzenie się toksyn oraz wzrost czarnej pleśni. 

 

To również sposób do maksymalizacji termicznej wydajności budynku. Beton konopny odznacza się wysokim stopniem zasadowości. Dzięki temu zapewniona zostaje ochrona jego struktury przed rozwojem korozji biologicznej, grzybów oraz owadów. 

Beton konopny stosowany jest z reguły w zestawieniu z konstrukcją drewnianą. Jest wypełnieniem przegród – jako termoizolacja oraz usztywnienie. To stosunkowo lekki materiał (gęstość dla ścian to ok. 350 kg/m³). 

 

Praca z betonem konopnym wymaga odpowiedniego przygotowania. Z racji tego, że jest to materiał wapienno-konopny występuje podwyższone ryzyko m.in. pylenia się. Konieczne jest odpowiednie zabezpieczenie dróg oddechowych, skóry oraz dłoni. Wymagane jest pracowanie w rękawiczkach, ponieważ zawarte w betonie wapno ma właściwości wysoko żrące. 

 

Budowa domu z konopi nie wymaga wykorzystania specjalnego sprzętu. Mieszankę należy ubić w szalunku wykonanym z drewnianej konstrukcji szkieletowej oraz deskowania ze strony zewnętrznej i wewnętrznej na wysokość ok. 40-60 cm. Do formy wsypywana jest mieszanka o konsystencji półsuchej, która następnie jest ręcznie ubijana za pomocą drewnianych ubijaków. Beton konopny należy pozostawić na kilka tygodni, aby wysechł. Ostatnim krokiem jest wykończenie tynkiem (wapiennym lub glinianym). Zastosowanie znajdą także okładziny elewacyjne drewniane lub kamienne. 

W Polsce zrealizowano kilka inwestycji z wykorzystaniem betonu konopnego. Najprawdopodobniej pierwsza z nich to domek eksperymentalny na terenie Uniwersytetu Przyrodniczego w Instytucie Włókien i Roślin Naturalnych. W przypadku tej budowli ściany ocieplono właśnie betonem konopnym. Zrealizowanych zostało także kilka obiektów, w których jedynie pojedyncze ściany czy podłogi wykonano z wykorzystaniem tej technologii. 

 

Pierwszy dom w całości wykonany w hempcrete w Polsce znajduje się w Teodorowie pod Białymstokiem. Jego powierzchnia użytkowa to 45 mkw. Jest w pełni zaizolowany mieszanką wapienno-konopną. 

 

 

Wiele wskazuje na to, że ten rodzaj budownictwa nadal będzie się rozwijać. Możemy spodziewać się tego, że technologia hempcrete jeszcze bardziej zyska na znaczeniu. Wśród Polaków wzrasta świadomość potrzeby zdrowego zamieszkania. Budownictwo naturalne jest uznawane za proste, a dużą część prac można wykonać samodzielnie.