26 września 2025 r. Sejm uchwalił nowelizację ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne, która znacznie zmienia zasady dostępu do danych z Rejestru Cen Nieruchomości (RCN). Reforma ta wprowadza rozwiązanie polegające na pełnym nieodpłatnym dostępie do informacji o cenach transakcyjnych nieruchomości.
Co zmienia nowelizacja
Dotychczas dane z RCN były udostępniane odpłatnie, a wysokość i tryb pobierania opłat określały starostwa powiatowe. W praktyce oznaczało to nie tylko konieczność ponoszenia dodatkowych kosztów, ale także brak jednolitości – procedury różniły się w zależności od powiatu. Nowelizacja z 26 września 2025 r. wprowadza dwie kluczowe zmiany, czyli zniesienie opłat za dostęp do RCN, tj. dane mają być udostępniane obywatelom i instytucjom nieodpłatnie, o ile służą im do celów własnych, niezwiązanych z działalnością gospodarczą, i bez prawa dalszej publikacji w Internecie. Dodatkową zmianą jest ujednolicenie procedur – pojawi się nowe rozporządzenie wykonawcze, które usunie przepisy o odpłatności i wprowadzi jednolite wzory wniosków oraz zasady udostępniania danych.
RCN – co zawiera
Rejestr Cen Nieruchomości prowadzony jest przez starostów, na podstawie ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne. Zawiera on informacje pozyskiwane z aktów notarialnych, w szczególności:
- położenie i rodzaj nieruchomości,
- rzeczywiste ceny transakcyjne,
- inne dane niezbędne do analizy rynku nieruchomości.
Na podstawie RCN rzeczoznawcy majątkowi sporządzają operaty szacunkowe, banki oceniają ryzyko kredytowe, a inwestorzy podejmują decyzje dotyczące zakupu gruntów czy mieszkań.
Praktyczne znaczenie nowelizacji
Najbardziej odczuwalnym skutkiem nowelizacji będzie możliwość łatwego i darmowego sprawdzania cen transakcyjnych dla znacznie większego grona osób. W praktyce kupujący będą mogli porównać ceny w danej okolicy, a sprzedający zyskają wiedzę, po jakich cenach faktycznie sprzedają się nieruchomości podobne do ich własnych. Właściciele planujący inwestycje czy wynajem będą dysponowali bardziej obiektywną podstawą do negocjacji.
Skutki dla rynku i samorządów
Otwarcie danych RCN nie tylko ułatwi życie osobom prywatnym, ale także stworzy przestrzeń dla rozwoju nowych usług i narzędzi. Rynek stanie się bardziej przewidywalny i stabilny, a decyzje biznesowe będą podejmowane na podstawie konkretnych danych.
Do tej pory starostwa pobierały opłaty za udostępnienie danych, co stanowiło źródło ich dochodów. Po wejściu w życie nowych przepisów wpływy te znikną, a tym samym zmniejszą się dochody samorządów w tym zakresie.
Zakres dostępu do RCN
Ustawodawca wprowadził pewne ograniczenia w zakresie dostępu do systemy. Darmowe dane z RCN można wykorzystywać wyłącznie na potrzeby własne, niezwiązane z działalnością gospodarczą, i bez prawa dalszej publikacji w Internecie.
Podsumowanie
Nowelizacja Prawa geodezyjnego i kartograficznego z 26 września 2025 r. wywoła szereg skutków na rynku nieruchomości. Dzięki niej dane o cenach transakcyjnych staną się ogólnodostępne, a obywatele zyskają realną możliwość weryfikacji cen. Jednocześnie samorządy muszą przygotować się na dodatkowe obciążenia finansowe.
wszystkie artykuły
