Dyrektywa EPBD – jakie obowiązki czekają właścicieli i zarządców budynków w Polsce?

Czym jest dyrektywa EPBD i dlaczego dotyczy wszystkich właścicieli budynków?

EPBD (ang. Energy Performance of Buildings Directive) to unijna dyrektywa regulująca efektywność energetyczną budynków. Jej najnowsza aktualizacja, przyjęta w kwietniu 2024 roku (Dyrektywa UE 2024/1275), jest kluczowym elementem pakietu „Fit for 55”, którego celem jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 55% do 2030 roku.

Nowelizacja dokumentu zakłada głęboką modernizację sektora budowlanego, który odpowiada za ponad jedną trzecią zużycia energii w Unii Europejskiej. Główne założenia dyrektywy to nie tylko ograniczenie emisji, ale też poprawa komfortu użytkowania budynków, obniżenie kosztów eksploatacyjnych i zwiększenie wartości nieruchomości.

Kluczowe obowiązki wynikające z EPBD dla właścicieli i zarządców nieruchomości

Nowe przepisy mają ogromny wpływ na sposób zarządzania budynkami – zarówno nowymi, jak i już istniejącymi. Poniżej zestawiamy główne obowiązki wynikające z przepisów EPBD:

Obowiązki wynikające z dyrektywy EPBD

• budynki zeroemisyjne – od 2030 r. wszystkie nowe budynki mają być bezemisyjne, a budynki użyteczności publicznej – już od 2028 r.
• renowacja budynków o najniższej klasie energetycznej – państwa członkowskie mają zobowiązanie do stopniowego eliminowania budynków klasy G i F do 2033 roku
• cyfrowe paszporty budynków – dokumentacja dotycząca charakterystyki technicznej, energetycznej i modernizacji stanie się obowiązkowa
• systemy automatyki i zarządzania energią – instalacja inteligentnych systemów monitorowania i kontroli zużycia energii będzie wymagana w budynkach niemieszkalnych
• nowe standardy certyfikacji energetycznej – wprowadzenie ujednoliconej klasyfikacji od A do G oraz obowiązek posługiwania się aktualnymi certyfikatami EPC

W efekcie właściciele i zarządcy będą musieli aktywnie zarządzać procesem oceny, renowacji i monitorowania efektywności swoich obiektów.

Harmonogram wdrażania EPBD w Polsce – co już wiadomo?

Dyrektywa 2024/1275 została formalnie przyjęta przez Unię Europejską w kwietniu 2024 roku. Zgodnie z zapisami, państwa członkowskie, w tym Polska, mają czas do 29 maja 2026 roku na implementację przepisów na poziomie krajowym.

Znane są już kluczowe daty określone przez Unię Europejską:

• od 1 stycznia 2028 r. – nowe budynki publiczne muszą być zeroemisyjne,
• od 1 stycznia 2030 r. – wszystkie nowo projektowane budynki, niezależnie od przeznaczenia, muszą spełniać standard „zero-emission building”,
• do 2033 r. – państwa członkowskie muszą doprowadzić do modernizacji 16% budynków niemieszkalnych o najgorszej klasie energetycznej.

Choć szczegóły implementacyjne w Polsce są jeszcze opracowywane, powyższy harmonogram jest już oficjalnie zakotwiczony w unijnych dokumentach i będzie wiążący w perspektywie najbliższych lat.

Jakie wyzwania stoją przed właścicielami i zarządcami budynków?

Wdrażanie EPBD to nie tylko wymóg formalny, ale również organizacyjne i finansowe wyzwanie, szczególnie dla większych portfeli nieruchomości.

Wyzwania te obejmują m.in.:

• konieczność wykonania szczegółowych audytów energetycznych, które określą klasę efektywności budynku,
• koszty modernizacji, które mogą być znaczne, szczególnie w przypadku starych budynków z przestarzałą infrastrukturą,
• trudności z zapewnieniem zgodności z nowymi normami bez przerw w funkcjonowaniu budynków,
• presję czasu – harmonogram wdrożenia pozostawia niewiele miejsca na opóźnienia.

Dodatkowo warto podkreślić, że zarządcy mogą napotkać problemy z dostępnością wyspecjalizowanych wykonawców, certyfikowanych firm pomiarowych czy urządzeń spełniających nowe normy. Zwiększone zapotrzebowanie na rynku może wydłużyć czas realizacji poszczególnych etapów, co oznacza konieczność wcześniejszego planowania inwestycji i kontroli postępów wdrożenia.

Jak przygotować się do wdrożenia dyrektywy EPBD?

Biorąc pod uwagę zakres obowiązków i krótki harmonogram, kluczowe znaczenie ma odpowiednie przygotowanie. Eksperci wskazują na kilka kroków, które warto podjąć już teraz:

• przeprowadzenie szczegółowej oceny energetycznej budynku, np. poprzez audyt efektywności energetycznej
• weryfikacja zgodności obiektu z wymaganiami EPBD, co umożliwia usługa EPBD Performance Assessment
• opracowanie strategii modernizacji – od priorytetów remontowych po plan wdrażania systemów zarządzania energią
• korzystanie z usług akredytowanych jednostek certyfikujących, które mają doświadczenie w projektach objętych nowymi regulacjami

Współpraca z instytucjami posiadającymi odpowiednie uprawnienia – takimi jak Bureau Veritas – pozwala na rzetelne i zgodne z wymaganiami prawa przeprowadzenie procedur weryfikacyjnych, audytowych i certyfikacyjnych. Równie ważne jest systematyczne gromadzenie i aktualizowanie dokumentacji technicznej budynków, co może znacznie ułatwić przyszłe kontrole oraz pozwala szybciej reagować na ewentualne niezgodności z przepisami.

Podsumowując, wdrożenie dyrektywy budynkowej EPBD będzie jednym z największych wyzwań dla sektora nieruchomości w najbliższych latach. Właściciele i zarządcy budynków już dziś powinni podjąć działania zmierzające do oceny stanu swoich obiektów i zaplanowania niezbędnych modernizacji. Odpowiednie przygotowanie oraz współpraca z jednostkami posiadającymi kompetencje w zakresie oceny efektywności energetycznej pozwolą uniknąć nie tylko sankcji administracyjnych, ale również kosztownych błędów inwestycyjnych.